THINK là chuỗi bài viết về tư duy trong phân tích, cách nghĩ và các tư duy để bạn phát triển bản thân cho đến tư duy và hiểu về tâm lý hành vi.
Hello chào bạn.
Đầu năm cuối năm là giai đoạn khắp nơi xu hướng, dự báo và hàng loạt báo cáo ùa về. Cũng giống mọi người, hằng năm, đây là thời điểm hộp mail của mình ngập tràn các chỉ số và mình sẽ miệt mài ngồi đọc, lọc ý tưởng và tự hỏi một câu
“Xu hướng này, theo hay không theo?”
Thế giới ngày nay, nhất là thế giới số, nhích một cm là một mét content. Việc bạn liên tục sản xuất nội dung cũng tốt. Nhưng nếu content nội dung của bạn không liên quan thì có hằng trăm bài người đọc cũng rất khó dừng lại để xem một bài.
Xu hướng cũng vậy thôi, mỗi ngày lại có thể ra một xu hướng, và mỗi ngành hay ngách lại có thêm một loạt xu hướng hằng năm. Từ dạo cuối năm 2023 tới giờ, email mình nhận về một loạt báo cáo dự báo xu hướng, từ công nghệ AI tới content marketing sang giáo dục hoặc thương mại điện tử.
Đây đều đã là các nguồn báo cáo mình lọc ra từ trước để theo dõi. Nếu tìm kiếm thêm, thể nào mình cũng sẽ có thêm một danh sách nữa. Vậy thì mình có nên đọc hết và theo dõi hết các xu hướng đó không?
Mình đoán là bạn sẽ nói không. (Vì câu hỏi ở trên vừa hỏi vừa nhá hàng hơi lộ liễu).
Nếu không theo hết tất cả các xu hướng, chúng ta cần làm gì?
GỢI Ý 4 TIÊU CHÍ LỰA CHỌN XU HƯỚNG
Đây là một câu hỏi tưởng chừng rất đơn giản nhưng không phải lúc nào tụi mình cũng nhớ ra. Đây là lý do cho rất nhiều tình huống burnout vì mải mê tìm kiếm thêm thông tin, để kiếm thêm insight nhưng lại vẫn chưa giải quyết được vấn đề. Với xu hướng cũng vậy, chúng ta phải chọn và lọc đúng cái để phục vụ cho công việc và cuộc sống.
Các tiêu chí mình dùng để lọc xu hướng (hay thông tin/dữ liệu nói chung) sẽ như sau:
Liên quan: tới ngách hay lĩnh vực hoạt động của bản thân
Phù hợp: với nhu cầu, và thậm chí nguồn lực của cá nhân mình
Thực tế: nghĩa là có thể hành động được
Bền vững: nghĩa là khả năng xu hướng sẽ kéo dài trong một thời gian, chứ không như các nội dung viral được 2-3 hôm rồi vụt tắt. Áp dụng với thông tin hay insight cũng vậy, không phải hôm nay insight này rồi ngày mai insight khác.
PHÂN TÍCH QUY TRÌNH CHỌN LỌC XU HƯỚNG THEO 4 TIÊU CHÍ
Ví dụ nhanh với bạn một xu hướng mà mình đã và đang theo dõi nhé: storytelling (kể chuyện) trong tiếp thị truyền thông. Nếu phân tách nó ra theo các tiêu chí mà mình gợi ý, trông nó sẽ như này:
Tính liên quan: Storytelling áp dụng trong tiếp thị truyền thông cực kỳ liên quan tới marketing, doanh nghiệp và thậm chí tới ngách insight hay phân tích dữ liệu (data storytelling - kể chuyện với số)
Phù hợp: Các tập đoàn lớn hay cá nhân đều có thể áp dụng phương pháp kể chuyện. Nhưng với những cá nhân có nguồn lực hạn chế như mình, sử dụng phương pháp kể chuyện để sáng tạo nội dung và kết nối với độc giả là một lựa chọn tối ưu. Nó vừa gia tăng tính kết nối, vừa giúp bản thân không bị quá tải nguồn lực. Và nó cũng phù hợp với tính cách cá nhân của mình nữa.
Thực tế: Mình hoàn toàn có thể áp dụng ngay việc kể chuyện vào các mẩu nội dung cho tới những quy trình làm nội dung khác.
Bền vững: bản chất nhu cầu được nghe kể chuyện đã có từ rất lâu rồi. Rõ ràng với xu hướng cá nhân hóa và bùng nổ của AI khi làm nội dung, thì phương pháp kể chuyện sẽ tiếp tục cần thiết trong tương lai rất lâu sau đó.
Cái khác biệt ở đây là bạn sẽ cần kết hợp các xu hướng lại với nhau một cách có ý nghĩa để chúng bổ trợ cho quyết định của bạn.
Ví dụ như việc theo đuổi phương pháp kể chuyện nhưng mình hoàn toàn lồng ghép tính người trong nội dung vì yếu tố AI.
Do đó, xu hướng được tiếp nhận và chuyển hóa cho phù hợp với định hướng là vì vậy.
4 LƯU Ý CUỐI CÙNG
Trước khi viết bản tin này, mình quả thật đã nghĩ sẽ chia sẻ phân tích các xu hướng của 2024 cho tới các dự đoán 2025 - 2030. Nhưng khi nhìn nhận lại các buổi tư vấn hướng dẫn hằng năm, thì việc chọn lựa insight phù hợp quan trọng hơn là ôm các insight phổ biến hoặc xuất sắc.
Vì vậy, các tiêu chí ở trên hy vọng sẽ giúp bạn tự vẽ được bản đồ cho chính mình trong ma trận thông tin và các dự báo toàn cầu. Một vài lưu ý cuối của mình để mở rộng thêm:
AI và Gen AI vẫn tiếp tục là câu chuyện người người đều nói. Đây đúng là không phải xu hướng nữa. Nhưng trước khi dấn thân đầu tư cho AI, bạn cần xây chắc nền tảng kỹ năng chuyên môn gốc của mình và dùng AI như công cụ hỗ trợ. Ví dụ: nếu định hướng trở thành content creator về giáo dục, thì kiến thức về giáo dục và khả năng sáng tạo nội dung phải được trau dồi đã, thay vì chạy theo các loại công cụ AI.
Nhìn nhận bản thân và mô hình kinh doanh của mình thật rõ ràng. Đa số các báo cáo hay xu hướng dễ dàng tìm thấy đều tập trung vào nhóm doanh nghiệp lớn. Do đó, ngay cả xu hướng content marketing hay kinh doanh đều cần bạn chắt lọc để liên quan tới mô hình cho cá nhân, thậm chí là cá nhân tại Việt Nam.
Sự phù hợp với nguồn lực là cực kỳ quan trong. Như xu hướng video content năm nào cũng lên ngôi và mỗi năm cái ngôi có vẻ cao lên một chút. Nhưng việc bạn có thể làm đa kênh và làm video hay không hay chọn một kênh chính để xây dựng thì chỉ có bạn mới thực sự biết mà thôi.
Ngoài ra, bạn có công nhận đa phần các xu hướng thế giới sẽ có độ trễ khi về Việt Nam. Tương tự như cái cách bài post content trên trang Facebook của bạn sẽ tiếp cận theo từng đợt tới những độc giả khác nhau trên nền tảng đó vậy. Có người sẽ thấy bài của bạn ngay lập tức trên newsfeed, có người là sau 1 ngày, 4 ngày, thậm chí 2 tuần. Tất cả phụ thuộc vào thuật toán và sự kết nối giữa bạn với độc giả đó.
Cho nên là, chọn xu hướng gì để áp dụng và triển khai đều không quan trọng bằng việc hiểu thương hiệu của bạn, sự kết nối giữa bạn với độc giả và nhu cầu thực sự của khách hàng.
Vậy đó. Bản tin hôm nay có vẻ không giống với màu sắc của bản tin insight thị trường mà bạn hay đọc. Nhưng mình thực sự hy vọng bạn tỉnh táo với rất nhiều dự báo và đại dương thông tin ngoài kia.
Chúc bạn chọn được insight phù hợp và mang tính hành động cho chính bản thân mình nhé.
Norah VO
From Insights To Intelligence