Hello hello bạn,
Hôm nay đã là trung tuần của tuần đầu tháng 08 rồi nhỉ. Hôm qua mình có đặt một câu hỏi về việc “xác định định hướng khi làm research/nghiên cứu thị trường”. Câu hỏi này được đặt vì sở dĩ mình được khá nhiều học viên chia sẻ rằng:
“Làm nghiên cứu nghe nó cao siêu quá. Và thực sự mình không biết bắt đầu từ đâu để làm cả.”
Quay trở lại với băn khoăn này, mình thường sẽ bắt đầu với “Làm research này là để làm gì?”. Và từ để làm gì, mình sẽ triển khai tiếp một vài gạch đầu dòng để giới hạn phạm vi nghiên cứu bao gồm cả khối lượng thông tin và thời gian chúng ta dành ra để làm việc này.
Mình ví dụ nhe. Nếu bạn đang thắc mắc không biết chọn ngách hay chủ đề nào để viết hoặc sáng tạo nội dung, một trong những câu hỏi phổ biến sẽ là “Xu hướng hiện nay là gì? Người ta đang quan tâm cái gì?”
Hôm nay, hãy thử làm research với mình để trả lời câu hỏi trên nhé.
Bắt kịp xu hướng là như thế nào?
Đầu tiên bạn cần định nghĩa chữ “xu hướng”. Nhắc tới nó chúng ta không thể nào đi kiếm thông tin đã được đăng từ năm 2000 đúng không? Xu hướng là những cái đang được quan tâm nhắc tới nhiều. Mặc dù chúng ta không biết chữ “đang” này sẽ kéo dài trong bao lâu, nhưng chắc chắn nó khó mà kéo dài tới 10 năm.
Đó là phạm vi thời gian.
Với loại nội dung tóm tắt hoặc dự đoán xu hướng, bạn thường sẽ gặp các bài viết đăng tải lên giai đoạn cuối năm - đầu năm (tháng 12 cho tới tháng 3). Trong trường hợp thế giới có nhiều biến động quá (như COVID vừa rồi, hoặc như vụ chiến tranh Ukraine dẫn tới lạm phát) thì ta cần lưu ý kiểm tra thông tin lần nữa, xem biến động mới này có ảnh hưởng ít hay nhiều gì tới dự đoán xu hướng hay không.
Nói như vậy để thấy, kiểm tra thời gian một mẩu nội dung/báo cáo để chắc rằng bạn hiểu đúng bối cảnh của bài viết đó. Thông tin vì vậy mà rõ ràng và có tính sử dụng được cao.
Với chủ đề “xu hướng” này, mình cũng đã gia hạn thời gian từ cuối năm 2021 cho đến các bản tin nổi cộm gần đây. Nghĩa là bạn cho mình một khoảng thời gian nhất định, để nhìn thấy sự thay đổi của các trend và bức tranh toàn cảnh rõ nét hơn.
Rồi giờ mình có thể Google hoặc đi từ những nguồn thông tin bạn tin tưởng.
Việc chọn nguồn thông tin sẽ phụ thuộc vào mối quan tâm của bạn. Như mình khi nói về các nội dung bao quát, mình sẽ xem các báo cáo tổng về thị trường của Euromonitor, đi chuyên sâu một ngành nào đó như marketing đi mình có thể xem của SemRush hay Google.
Vậy chúng ta đang có những xu hướng gì?
Bạn còn nhớ mình có nhắc đến xu hướng làm việc hybrid sau khi thế giới quay lại trạng thái bình thường mới không? Hybrid nghĩa là chúng ta không hoàn toàn lên văn phòng làm 5 ngày một tuần, cũng không còn chỉ ngồi nhà làm remote suốt ngày. Hybrid là sự kết hợp qua lại ví như 3 ngày làm ở nhà 2 ngày lên văn phòng để hội họp hoặc team building.
Trong quá trình COVID diễn ra, để làm việc được, chúng ta bắt buộc phải ở nhà và giao tiếp qua màn hình máy tính. Remote work là một giải pháp thời đó. Nhưng sau một thời gian 2 năm, khi mọi người dần như được train với kỹ năng này, người ta nhận thấy work from home (WFH) - làm việc tại nhà, thực ra giúp bạn tiết kiệm thời gian di chuyển, giảm chi phí bên ngoài, kết nối với không gian sống, và thậm chí là quản lý thời gian tốt hơn, hiệu suất làm việc cũng hiệu quả hơn. (Euromonitor 2022)
Khi hình thành một nếp sống mới (nhờ COVID), một nhu cầu mới xuất hiện rõ ràng hơn: sống có ý nghĩa.
Cụ thể hơn, tâm thế “sống có ý nghĩa” này sẽ ảnh hưởng tới:
Nhu cầu kết nối bản thân sâu sắc hơn. Con người cũng có nhu cầu thiết lập các mối quan hệ xã hội khác có ý nghĩa và sâu sắc hơn. Sống chậm hơn.
Lựa chọn công việc và công ty theo làm. Sống có ý nghĩa tức là làm việc phục vụ cho cộng đồng, không gây tổn hại đến thiên nhiên và làm việc cho những thương hiệu đem lại đúng giá trị “phục vụ cộng đồng”.
Sống xanh và sống bền hơn. Nhu cầu sử dụng quần áo second-hand cũng sẽ gia tăng hơn. Hoặc hoán đổi quần áo, và nhu cầu tự sửa đồ để mặc cũng sẽ tăng cao. Với sống xanh thì nhu cầu làm vườn, chăm sóc cây cảnh và chăm sóc thú nuôi/thú cưng trong nhà cũng sẽ gia tăng mạnh mẽ. Bản chất vì sự hiện diện của mảng xanh hoặc thú cưng trong quá trình COVID đã giúp con người ta có mong muốn duy trì sự kết nối này sâu sắc hơn. Điều này cũng kéo theo nhu cầu về quê làm việc, hoặc chọn sống ở những nơi ít dân cư hơn. Quay trở lại nhu cầu làm việc tại nhà, độc lập hoặc làm freelancer.
Mối quan tâm đến sức khỏe và sự thận trọng cũng được nhìn thấy. Mặc dù chúng ta không thấy có quá nhiều khẩu trang hoặc sự giới hạn khoảng cách như trước nữa, nhưng chắc chắn sự để tâm tới tình trạng sức khỏe đã và đang diễn ra mãnh liệt hơn trước. Theo Euromonitor, có khoảng 76% người tiêu dùng trong nghiên cứu của họ rất thẩn trọng về sức khỏe khi bước ra khỏi nhà. Với sức khỏe tinh thần, các app về chánh niệm, tỉnh thức và hàng loạt các nội dung này đang được đón nhận nồng nhiệt hơn hết thảy.
Trên đây là một vài ý chính cho phần xu hướng “sống có ý nghĩa” mà mình research rất nhanh và thu hoạch được điểm chung từ ít nhất 2 bái viết. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ tìm thấy những xu hướng về hành vi mua sắm, thói quen nghe podcast, hay khả năng sử dụng công nghệ của người lớn tuổi cũng được cải thiện hơn.
Tuy nhiên, khi đặt bối cảnh “lạm phát” gần đây vào, người tiêu dùng nhất là khu vực Châu Âu và Mỹ, sẽ có hiện tượng “tôi muốn sống xanh nhưng tôi cũng quan ngại về vật giá leo thang”. Do đó, xu hướng tiết kiệm, ít mua mới hoặc ở nhà nhiều hơn cũng sẽ nổi lên. Mặc dù hành vi tiết kiệm này sẽ ít thấy hơn ở GenZ. (McKinsey Global)
Điều đó nghĩa là gì với chúng ta?
Mình từng chia sẻ, một insight hay phát hiện mới sẽ có ý nghĩa khác nhau với mỗi người. Trong trường hợp bạn tìm kiếm các xu hướng để lấy ý tưởng sáng tạo hoặc lên kế hoạch đào sâu ngách viết mới, ít nhất bạn có thể:
Yên tâm nếu nội dung mình sáng tạo có liên quan tới các ý trên
Dựa vào sự dịch chuyển các xu hướng để xâu chuỗi và tạo ra các nhóm sản phẩm dịch vụ liên quan
Làm mới nội dung cũ mà bạn đã từng tạo nên
Ví dụ nhé, nếu bạn là một cây viết về xây dựng thương hiệu, rõ ràng bạn cần quan tâm tới:
Thương hiệu trong mắt người tiêu dùng: có đem lại giá trị “ý nghĩa” như cách người tiêu dùng mong muốn sống cuộc đời của họ không?
Thương hiệu này trong mắt nhân viên của họ: có giúp nhân viên cảm thấy mình đang cống hiến đúng nơi đúng chỗ? Hoặc thương hiệu này có hỗ trợ nhu cầu làm việc hybrid không?
TÓM LẠI THÌ
Để làm research, chúng ta cần xác định:
Mình muốn trả lời câu hỏi gì?
Từ câu hỏi đó, hãy chẻ ra phạm vi để nghiên cứu. Khoảng thời gian nào, bối cảnh diễn ra ở đâu (xu hướng toàn cầu, và riêng ở Việt Nam)
Điều đó sẽ giúp mình làm điều gì? Hay có thông tin gì là đủ để mình đi tiếp
Một bài viết không thể chia sẻ hết tất thảy mọi thứ, mình chỉ mong sau này việc làm research không còn quá đáng sợ với nhiều bạn nữa. Và hãy nghĩ đây là hành trình đi tìm câu trả lời đúng và chính xác nhất ở thời điểm mình research thôi. Không cần so sánh nguồn lực của bạn (cá nhân) và nguồn lực của các tập đoàn lớn, bởi đó là sự so sánh vô nghĩa nhất mà ta có thể đối xử với bản thân.
Norah VO
From Insights to Intelligence
Nguồn tham khảo:
Euromonitor (Jan 2022)
Exploing Topic (Jan 2022)