SEEDING | Đơn Giản Chỉ Là Gieo Mầm?

Kỹ năng đặt câu hỏi qua Seeding

Hello. Chào bạn. 

Tháng 07 gõ cửa lâu thật lâu rồi, bầu trời qua khung cửa sổ của mình cũng hừng hực nắng liên tục tới tận 11h đêm mới chịu buông rèm đi nghỉ. Nhưng mình đã bỏ lỡ bản tin này một quãng thiệt dài, ngấp nghé gần 3 tuần, kể từ lúc mình chuẩn bị cho Workshop đầu tiên về Cách thu thập insight từ nguồn miễn phí và các tiêu chí phân tích một đối tượng. Đây là Workshop đầu tiên của cộng đồng Everyday Insight, cũng là Workshop đầu đời do chính tay mình thiết kế và vận hành. Cho tới hôm nay, sau khi hoàn tất gửi đi báo cáo hành vi GenZ và Guidebook Hướng dẫn thu thập Insight miễn phí như bộ tài liệu đi kèm, mình mới thở phào nhẹ nhõm. 

Khoe nhẹ với bạn Guidebook 10 ý tưởng thu thập insight từ nguồn miễn phí mình vừa gửi đi sáng nay. :D

Nhưng quay lại với 3 tuần rồi, bạn có biết rằng đây không phải lần đầu hay lần thứ hai mình đưa tay lên gõ chia sẻ của bản thân cho bản tin không? Việc không lên nội dung trong thời gian qua như một mạch nước ngầm dấm dứ bên cạnh những đợt sóng dập dềnh theo dòng sự kiện các công việc cuộc sống của mình mấy tuần rồi vậy. Hôm nào đúng vào ngày đăng bản tin lòng mình cũng thắt lại, biết rằng hôm đó lại trôi qua mà vẫn chưa hoàn thành một nội dung nào hoàn chỉnh như kỳ vọng. Và nó sẽ trôi đi để những cảm xúc khác trồi lên, sóng sau xô sóng trước, mình để cơn sóng của bản tin lùi về len lỏi lợn cợn dưới đáy, đợi tới lúc lại chực trào lên lại. 

Như hôm qua. Và hôm nay. Và mình quyết định “Enough is enough” (Đủ rồi) để bắt đầu lại hoặc là đi tiếp đoạn đường bỏ dỡ với bạn, và với chính mình trên công cuộc viết lách và khám phá insight. Vì lý do này, mình đã có một quyết định táo bạo hoặc điên dại cũng được, mình sẽ tặng tất cả bạn đọc đã gia nhập từ 06/06 trở về trước 1 tháng xem bản tin trả phí, bù đắp cho thời gian mình vắng bóng. Với các độc giả trả phí của mình, cám ơn vì bạn ở đây, tất nhiên bạn cũng sẽ được tặng thêm thời gian với bản tin thôi. Điều này vừa tạo áp lực cho mình vừa tạo động lực để tiếp tục hành trình. 

Phew! Một chiếc mở bài có phần dài dòng của Norah VO, nếu bạn chưa quen thì hãy làm quen dần đi nhé. Hôm nay mình sẽ chia sẻ về lợi ích của việc bình luận hoặc hoạt động làm seeding. 

Trong hai tuần vừa rồi, mình cũng tham gia vào một dự án kinh doanh đóng gói và bán chung sản phẩm số (khóa học) của mình với các chuyên gia khác trong việc Kinh doanh chuyên môn cho chính mình. Những tưởng khi chúng ta bán một sản phẩm trên mạng, việc thiết kế sản phẩm và truyền thông về nó để chốt được sale là điều quan trọng, nhưng nó không đủ. Khi bạn teamwork hay nói cách khác là bán chung, thì việc hỗ trợ nhau làm branding (thuật ngữ gọi là co-branding) và thúc đẩy động lực cho nhau trên mặt trận truyền thông tới sản xuất lại là thứ quan trọng hơn. Nên mới gọi là teamwork, nên mới bổ sung và bán chung cho nhau nhịp nhàng được. 

Một trong 3 khóa học về vận dụng Insight trong gói Bundle. Mình cũng sẽ ra mắt mentoring kèm cặp cho bạn nào quan tâm chủ đề này vào tháng 8.

Vậy những điều này liên quan gì tới seeding? 

Seeding - gieo mầm là một hoạt động y như định nghĩa của từ này, là việc bạn để lại dấu vết của mình một cách lộ liễu cố tình trên nền tảng mạng xã hội.

Có thể gọi là chiến thuật hay thủ thuật cũng được, nhưng mục đích chính của nó là giúp cho nội dung bài viết được phân phối tới nhiều đối tượng hơn so với bình thường khả năng của bài viết đấy. 

Seeding theo kiểu bình luận

Hoạt động này thường thấy trên nền tảng Facebook, khi trước đây chúng ta hay thấy các “.” được đặt trong phần comment của một bài viết. Việc một người đi ngang qua và “.” một cái sẽ giúp bài viết đấy hiển thị: 

• Đến các tệp đối tượng trong vòng kết nối của người viết và người bình luận 

• Lâu hơn và sớm hơn trên newsfeed của nhiều người (tỉ như bình thường, một bài post của bạn sẽ hiển thị tới những người thường follow/bình luận, gọi là active followers. Và phải mất 3 cho tới 5 ngày để bài đấy hiện lên newsfeed của những người ít lên MXH, hoặc ít tương tác với bạn. Thì thủ thuật này sẽ giúp bài viết đó phân phối nhanh hơn và rộng hơn) 

• Và nếu bạn đang bận việc khác, thì chuyện để lại một “.” sẽ giúp thông báo noti của Facebook về bài viết đó nổi lên. Nó sẽ giúp bạn không lạc bài viết và dễ kiếm lại thông tin để đọc lúc sau. (tất nhiên bây giờ bạn có thể saved lại chứ không cần chấm chấm như thế nhé)

Seeding bài viết

Seeding theo dạng bình luận là vậy. Còn seeding theo dạng cầm nội dung bài đó đi phân phối ở nhiều nơi khác nhau thì nguyên lý chung cũng vậy. Nhưng lần này, bạn là người chủ động đi gieo hạt ở vùng đất khác (các group Facebook khác, các trang fanpage v..v..) thay vì chỉ tập trung chăm bón hạt mầm, mời người tưới nước trên mảnh vườn của bạn thôi. 

Khi seeding trên các hội nhóm khác nghĩa là bạn đang đem hạt giống đi sang các vùng đất mới. Hạp thổ nhưỡng thì cây mau đâm chồi ra lá kết hoa, nếu không hạp thì ít nhất bạn cũng biết vùng đất này không chào đón hạt giống của mình vậy.

Tất nhiên khi đi sang nơi mới, để chuẩn bị tốt nhất, bạn cần tìm hiểu thổ nhưỡng, phong thủy và những người làm vườn ở vùng đất mới trước.

Thậm chí bạn hoàn toàn có thể bắt chuyện làm quen trước, tơi đất hoặc chăm sóc phụ một số hạt giống và cây ở vùng đất mới để chuẩn bị cho việc gieo trồng của mình trong tương lai. Đó sẽ là một phi vụ win-win vì sự xuất hiện của bạn tại nơi mới không đột ngột và không mang màu sắc “seeding lộ liễu”. 

Mình chưa bao giờ làm công việc trấm trấm hay đi seeding cả, nên việc nhìn ngắm về nó và những hoạt động xung quanh việc này một cách chủ đích giúp mình học được một số thứ.

Ngoài việc bạn cần chuẩn bị và có tâm thế win-win tức là chia sẻ đưa giá trị bên cạnh giới thiệu hạt giống của bạn ở vùng đất mới, thì seeding hay để lại bình luận ngay trên các bài viết của bạn bè là một nghệ thuật thực sự. Nó liên quan cực kì nhiều tới khả năng quan sát và follow-up trong giao tiếp hằng ngày. 

Seeding và khả năng follow-up trong giao tiếp 

Để có một bình luận không sặc mùi “giả trân” ở một bài viết nào đó, tất nhiên bạn cần ít nhất:

• Nắm được ý chính của bài viết 

• Hoặc bắt được một ý nào độc đáo trong bài viết 

• Bắt được một điểm có liên quan tới trải nghiệm của bạn 

• Và có thể đưa ra các bình luận hợp tình hợp lý có liên quan hoặc dẫn dắt 

Tất cả những gạch đầu dòng trên chính xác là kỹ năng một người cần có khi làm phỏng vấn sâu và đào insight. Mà kỹ năng này chính là rào cản khó khăn mà nhiều bạn gặp phải khi làm khảo sát “KHẢ NĂNG ĐẶT CÂU HỎI”

Trong đối thoại, để có thể đưa ra các câu hỏi dẫn dắt, bạn cần luyện được phản xạ nhanh. Tức là khả năng nghe sâu, tóm tắt thông tin, bắt ý chính hoặc ý hay và dẫn dắt hỏi các câu tiếp theo để gợi mở hoặc đào sâu cái ý vừa bắt được. Ngoài ra, việc hỏi như thế nào để người đối diện có thiện cảm và thoải mái để trả lời cũng rất quan trọng. Không gian phỏng vấn sẽ được kiến tạo và ảnh hưởng rất nhiều (có thể là hầu hết) từ người phỏng vấn và dẫn dắt - là bạn. 

Vậy nên là với bạn nào chưa và không tự tin với khả năng đặt câu hỏi dẫn dắt của mình trong các hội thoại, hãy bắt đầu tập bình luận và nêu quan điểm trong các bài viết.

Hãy tập seeding một cách khôn khéo. Bạn có thể:

• Bắt đầu với việc đọc nội dung 

• Tóm ý thật nhanh, viết ý tóm tắt ra và viết cảm nghĩ của bạn 

• Hoặc tóm tất cả ý thật nhanh, chọn một điểm liên quan tới bạn, đặt câu hỏi cho người viết 

• Hoặc bắt một nội dung, một hình ảnh mà bạn quan tâm, hỏi để làm rõ ý nghĩ của tác giả

• Hoặc chia sẻ quan điểm hay trải nghiệm của bạn với ý đó và đưa ra câu hỏi

Tin mình đi, nếu bạn chưa bao giờ bắt tay vào thử bạn sẽ không biết sự lợi hại của bình luận như thế nào đâu.

Khi bạn đã quen với việc bình luận và dẫn dắt đào sâu với dạng thông tin TĨNH, bạn tất nhiên sẽ gia tăng kỹ năng tóm lược thông tin, đặt câu hỏi. Từ đó, phản xạ của bạn cho các hoạt động ĐỘNG hơn như hội thoại hay thuyết trình hay bán hàng v..v.. sẽ nhạy hơn rất nhiều. Và đó chính là tiền đề cho tư duy phản biện và khả năng đặt câu hỏi mà bạn đang muốn mài dũa đấy. 

Cám ơn bạn đã theo dõi. Hy vọng bài viết hữu ích với bạn. 

Chúc bạn một tháng 07 thật nhiều năng lượng nhé. 

Norah VO
From Insights To Intelligence