Hello hello,
Chào bạn. Tháng 2 của năm 2023 đã đến. Hôm nay mình muốn chia sẻ với bạn về việc đặt câu hỏi.
Đa phần chúng ta đều biết đặt câu hỏi đúng sẽ giúp bản thân làm sáng tỏ vấn đề mình đang khúc mắc. Trong trường hợp bạn phỏng vấn người khác, việc đặt câu hỏi đúng cách chắc chắn giúp bạn giải mã nhiều thắc mắc ẩn sâu bên trong. Nói tóm lại, việc đặt câu hỏi không đơn thuần là nghĩ gì hỏi đó nữa, nếu đặt trong bối cảnh cung cấp và lấy thông tin, đặc biệt để đào sâu insight, thì chúng ta cần một vài kỹ thuật.
Khả năng tự đặt câu hỏi
Trước khi nói đến việc phỏng vấn người khác để khai thác thêm thông tin, hãy suy xét thói quen tự vấn của bản thân.
Khi bạn tiếp nhận một thông tin, đọc một bài viết hay báo cáo, bạn có thói quen nào sau đây ?
. Đọc nhanh lấy thông tin
. Đọc, dừng, suy ngẫm, đọc tiếp
. Đọc lướt, dừng ở thông tin mới, ghi chú, đọc tiếp
. . .
Bạn sẽ thấy có nhiều kiểu tiếp nhận thông tin khác nhau. Việc tiếp nhận như thế nào, nhanh hay chậm, nông hay sâu, phụ thuộc vào:
. Mức độ quan tâm của bạn với nội dung
. Kiến thức hoặc kinh nghiệm bạn đã có với cái bạn đang đọc, nghe
Từ hai yếu tố này, bạn sẽ thường có các kiểu câu hỏi để làm rõ sự tò mò của mình.
Một ví dụ từ chuỗi ngày lắng đọng insight. Khi mình đi cafe, trong lúc trò chuyện và lắng nghe câu chuyện, nếu người bạn có những thông tin khơi gợi sự quan tâm của mình, mình sẽ hỏi. Ví như "Cafe quán này vừa miệng quá", "Vừa miệng là sao?"
Câu chuyện có thể diễn tiếp theo nhiều hướng như "Bạn thường pha cafe ở nhà như thế nào?" v..v.. nếu chủ đề cafe và thói quen uống cafe tại nhà hấp dẫn mình. Lúc này để câu chuyện mượt mà, bản thân mình bắt buộc có kiến thức về cafe và các kiểu pha chế khác nhau.
Cũng giống một bạn chia sẻ với mình sau khi đọc báo cáo vừa rồi. Khi mình chia sẻ xu hướng DTC đang lên vì người tiêu dùng sẽ mong muốn biết rõ thương hiệu mình đang sử dụng, ngày lập tức nếu bạn quan tâm và có kiến thức về kinh doanh, thương hiệu hay e-commerce, bạn sẽ hỏi thêm:
. DTC áp dụng cho ngách hay lĩnh vực nào?
. Thị trường Á Âu Mỹ có khác nhau không?
. Tại sao nó quan trọng?
3W1H
Nhóm câu hỏi này không mới, nhưng rõ ràng nếu bạn chưa biết bắt đầu hỏi như nào, hãy dùng công thức này để hiểu đúng vấn đề hay thông tin bạn đang tiếp nhận đã. Một khi hiểu nó là gì, bạn mới dễ dàng có sự liên tưởng đến những cái mình đã biết để đi sâu hơn.
3W1H là
What is it - Nó là gì? Nghĩa là sao?
When to use it - Khi nào dùng nó?
Why to use it - Tại sao nên dùng nó?
How to use it - Dùng như thế nào?
Tự vấn với bộ câu hỏi này cho tất cả thông tin bạn tiếp nhận, sẽ kiểm định cái hiểu và củng cố kiến thức của mình. Từ thói quen đặt câu hỏi khi nhận thông tin một mình, bạn sẽ bắt đầu tạo lập ý tưởng để hỏi tiếp trong những cuộc trò chuyện và phỏng vấn sâu.
Cuối cùng, bạn chắc chắn cần cập nhật kiến thức xu hướng đúng và kịp thời nữa, thì câu hỏi sẽ dần liên quan và thông minh hơn. Mà thông tin chính thống thường đòi hỏi kỹ năng đọc tài liệu sâu và báo cáo. Đây cũng là lý do mình đã tự nuôi dưỡng thói quen này từ thời sinh viên và hiện tại giản lược một phần vào các báo cáo hàng tháng.
Vậy đó, bài tiếp theo mình sẽ nói sâu về các kỹ thuật đặt câu hỏi.
Cám ơn bạn đã theo dõi. Chúc bạn một tháng 2 thật insightful.
Norah VO
From Insights To Intelligence