Know your influence | Bạn ảnh hưởng tới đâu
Hay những thứ "có thể control" trong kế hoạch 2023
Hello hello,
Chào bạn. Hy vọng những ngày cuối năm bận rộn thì bạn vẫn khỏe.
Chúng ta cũng vừa mới trải qua ngày Đông Chí, ngày mà đêm dài nhất trong năm vào ngày 21.12.2022. Hôm nay ánh mặt trời sẽ ở lại ngày một nhiều hơn. Điều này có giá trị cực kì khích lệ, đặc biệt với thần dân Bắc Âu như mình. Nắng tới, ánh sáng và hơi ấm cũng ở lại lâu hơn, vạn vật lại bắt đầu làm quen dần với nhiều sự tỏ rõ hơn, một chương mới lại chầm chậm bắt đầu.
Mình nói tới sự khích lệ, bởi thực sự có sống ở những quốc gia như Thụy Điển, ta mới hiểu sự giàu có về nắng ở những nước gần xích đạo như Việt Nam: nắng và ánh sáng luôn chan chứa quanh năm. Nếu những ngày mùa đông, cơ thể thiếu nắng, bản thân con người sẽ dễ bị rệu rã và mất sinh lực và luôn trong tình trạng buồn ngủ, uể oải. Do đó, hầu hết ai cũng sẽ chủ động nạp thêm các chất cần thiết vào người như Vitamin D hoặc có người còn mua cả bóng đèn phát ra áng sáng mặt trời để trong nhà để “phơi nắng” nữa.
Nói tới đoạn này, mình nhớ tới một câu bản thân từng thích thú lắm:
“Do not let what you cannot do, interfere with what you can do.”
Đừng để những thứ bạn không thể làm được, gây cản trở hoặc ảnh hưởng tới cái mà bạn có thể làm được. (đọc lại một lần nữa)
- John Wooden
Nó giống như việc mình không thể điều khiển mặt trời vậy, mình cũng đâu thể bắt đúng 7h ngày hôm nay là bầu trời phải nắng sáng rực như 7h các ngày mùa hè, để mình có sinh khí làm việc. Nhưng mình có thể sử dụng các biện pháp “thay thế” gần với công dụng của ánh nắng mặt trời và cơ thể con người vậy.
Những ngày cuối năm, ắt hẳn bạn cũng đang hoặc đã ngồi review lại một năm của mình. Thậm chí cũng đã có luôn kế hoạch chi tiết những việc mình muốn làm và phải làm. Có rất nhiều biểu mẫu gợi ý cho việc lên kế hoạch này.
Cái có lẽ quan trọng, đối với mình một năm trước, thật ra sẽ là một lời nhắc khi lên kế hoạch cho một năm mới như hình này:
Đây là một biểu đồ từ Floasports, trong chương Controlling the Controllables Kiếm soát những thứ có thể kiểm soát được.
Kiểm soát những thứ bạn thực sự có thể kiểm soát
Kiểm soát: là một con dao hai lưỡi. Nếu bạn cố gắng để có mọi thứ trong tầm kiểm soát, bạn thường rơi vào thế dở dở ương ương. Thay vào đó, trong mọi trường hợp, trong cả những trận cầu thể thao hay trên những cung đường đời lắc léo, hãy rõ ràng phạm vi và những thứ mình có thể kiểm soát hoặc tạo ảnh hưởng.
Có lẽ vậy, bài viết hôm nay, mình sẽ không đi vào chi tiết những điểm cần review và những điểm chúng ta nên plan cho năm 2023, bởi bản chất mức độ ảnh hưởng và khả năng kiểm soát của mỗi người sẽ khác nhau.
Thay vào đó, nếu bạn đã làm kế hoạch năm sau hoặc đang làm review năm, hãy thử các thứ tự sau nhé:
Things that matter: Chọn ra những khía cạnh, yếu tố thực sự quan trọng, cần thiết với bạn
Things that you can control: Tiếp tục lọc ra những khía cạnh hoặc góc độ mà bạn có thể kiểm soát
Things that you should focus: Sau đó bạn sẽ có một danh sách cuối cùng những thứ bạn thật sự nên chú tâm vào
Cách này sẽ giúp bạn thực sự hiểu khả năng làm theo kế hoạch đến đâu và những rui ro từ yếu tố bên ngoài ra sao, để có một kế hoạch trù bị tốt hơn. Quan trọng là rạch ròi, không cảm thấy có lỗi với bản thân nếu bạn đã thực sự cố gắng làm tốt hết sức những thứ trong phạm vi kiểm soát của mình.
Cũng tương tự cho việc lên kế hoạch của năm sau, mình ví dụ nhé. Nếu trong ô sự nghiệp,
điều thực sự quan trọng với bạn trong công việc là tạo ra nhiều giá trị hơn và nhận được giá trị xứng đáng
thì thứ bạn có thể kiểm soát là: tạo ra nhiều giá trị hơn và tâm thế “hiểu mình có thể nhận được giá trị xứng đáng”. Còn việc nhận được ít hay nhiều, số lượng người theo dõi, nhanh hay chậm và độ to nhỏ hầu bao của khách hàng, nó nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn.
nên cái bạn có thể chú tâm vào là: tạo ra nhiều giá trị hơn bằng cách a,b,c và bạn có thể lại tiếp tục chẻ nhỏ những thứ này
Mình cũng thường dựa vô nguyên tắc này để lên kế hoạch học tập trau dồi bản thân nữa. Ví như những thứ sẽ matter, có ảnh hưởng tới mình sẽ là nhóm kỹ năng, kiến thức mình cần cho công việc hiện tại và tương lai gần. Một số kỹ năng (bỏ vào giỏ để dành học) lại phụ thuộc vào một số dự báo liên quan tới lĩnh vực hoạt động.
5 kỹ năng cực kỳ cần thiết cho công việc vào 2023
Ví như theo nhận định của Bernard Marr, nằm trong danh sách những người có tầm ảnh hưởng nhất theo New York Times cũng là lãnh đạo tư tưởng về lĩnh vực tech, data và business, có 5 nhóm kỹ năng công nghệ chắc chắn con người chúng ta cần phải chú tâm:
Storyteller/Data Communicator (Khả năng kể chuyện và giao tiếp bằng dữ liệu): 70% công việc chúng ta làm sẽ dựa vào số liệu. Nên việc biết kể câu chuyện để thông điệp mượt mà và kết hợp nó với dữ liệu là một kỹ năng tech tiên quyết để bạn không bị tụt hậu
An ninh mạng: hybrid working hay remote work sẽ vẫn tiếp tục và phát triển hơn nữa. Việc đi làm trong công ty hay freelancer ở nhà bây giờ không quá khác nhau, mọi thứ nằm trên laptop. Việc này vừa tiện vừa không. Mọi thông tin đều trực tuyến, đều tiện lợi; và như vậy mọi thông tin cũng có thể bị xóa sạch. Do đó, biết và có sự bảo vệ thông tin của mình, có một tấm lưới an ninh mạng nên được xem là kỹ năng cần trau dồi vậy.
UX Design (Thiết kế Trải nghiệm khách hàng): điều này quá rõ ràng rồi nhỉ. Hành vi thế giới số càng ngày càng intuitive hơn, nghĩa là nó rất mượt, rất tự nhiên theo bản năng cách chúng ta hoạt động, trên màn hình laptop hay phone hay cả ngoài đời. Các ngành nghề như UX Researcher vẫn luôn hot trong giới công nghệ từ Google tới Meta, hay mảng UX Writer cũng vậy. Làm gì cũng cần bỏ trải nghiệm khách hàng vào, không cần biết bạn làm IT hay làm sáng tạo nội dung nữa.
Digital Marketing: dự báo này thì mình đọc trên LinkedIn cũng hơn 3 năm rồi và chắc chắn nó vẫn nằm trong danh sách hấp dẫn. Khi lĩnh vực truyền thống nhất là bán lẻ với các quầy hàng brick & mortar như siêu thị đã phải leo lên thế giới số, thì digital marketing không còn phải bàn cãi mà nằm ngay ngắn luôn trong danh sách kỹ năng cần thiết của tương lai rồi.
Work with AI (Kỹ năng làm việc với AI): chúng ta hay lo sợ AI thay thế con người và chúng ta cũng trấn an mình rằng “không đâu, sao mà nó có tình cảm như con người để chạm con người được”. Câu hỏi không nên là AI có thay thế mình không, câu hỏi là trong phạm vi kiểm soát của mình, thì làm gì với AI đây? Và đó là khả năng làm việc cùng AI chứ không phải học cách đối kháng với nó. Bạn còn nhớ quyển sách NYM cô Phi Vân viết không? Quyển đó được AI viết hoàn toàn đó và đã xuất bản rầm rộ. Đó là một sự kết hợp giữa con người và AI, để tối ưu hóa thời gian nhưng vẫn không “mất chất” của con người.
Và đây là tất cả những gì mình muốn chia sẻ về việc review và plan. Cùng một số kỹ năng liên quan tới công nghệ mà bạn chắc chắn không nên bỏ qua. Nhưng nhớ nhé, biết tới nó nhưng cũng cần xem tương quan nó liên quan gì tới mình và cái nào sẽ trong tầm ảnh hưởng của bản thân, thì hãy lên danh sách hành động.
Cám ơn bạn đã theo dõi. Tuần sau mình sẽ có một bản tin cuối cùng của năm 2022. Còn bây giờ thì chúc bạn những ngày lễ cuối năm an lành.
Norah VO
From Insights To Intelligence
Hehe, đọc tới phần AI thấy em và chị có suy nghĩ tương đồng ghê
hay quá, chỉ nên kiểm soát nhg vc mình có thể kiểm soát đc nên từ giờ ko cần qtam đến số lượt tương tác, số subscribers nữa, hihi, cứ tập trung làm nội dung cho tốt là đc rồi