Insight mùa Noel
Từ đời sống đến văn hóa Bắc Âu
THINK là chuỗi bài viết về tư duy trong phân tích, cách nghĩ và các tư duy để bạn phát triển bản thân cho đến tư duy và hiểu về tâm lý hành vi.
Hello chào bạn,
Hôm nay là 24.12, đã là Christmas Eve rồi. Bản tin hôm nay sẽ phá cách, mình xin phép chia sẻ các insight liên quan tới Noel nhé.
Ông già Noel và insight về việc chấp nhận sự thật
Khi nhắc tới Noel, bạn nghĩ tới điều gì?
Có phải là cây thông, là ngôi sao phương Bắc, là những thiên thần, là nhà thờ với những bài thánh ca, là ông già Noel cho tới những gói quà?
Hồi đó khái niệm Noel trong mình cũng vậy. Mình không phải là người theo đạo nhưng mình mê tít những thứ lấp lánh, những câu chuyện kể về sự tích ông già Noel sẽ đi phát quà cho bọn trẻ ngoan vào đêm 24. Và vì vậy, từ khi biết viết, mình đã tỉ mẩn viết thư gửi ông già Noel và cẩn thận đặt dưới gầm giường, có đôi giầy chặn lên “để thư không bị bay mất”.
Qua được vài mùa, mình không còn được nhận quà nữa. Không phải vì ống khói ở nhà Nội mình nhỏ quá vì mình đã vòi ông làm ống to lên, ít nhất là một bịch bánh snack cua có thể chui tọt vào. Kế hoạch được nhận quà từ ông già Noel bị phá tan do ba mình quyết định thổ lộ bí mật động trời ngay thềm Giáng Sinh.
Đêm 24.12 năm đó, ba dắt mình đi các khu xóm đạo, cho mình vào nhà thờ xem, và kéo mình ra uống sinh tố, xong ba bảo “Tối nay ông già Noel bận rồi. Ổng nói với ba là ổng không phát quà cho Minh Ngọc được. Ổng bận đi uống sinh tố với Minh Ngọc nên không có kịp đi mua quà.”
Từ Noel đó trở đi, mình không còn tơ tưởng tới ông già Noel nữa. Nhưng có thể nói, đó là một trong những lần đầu tiên mình học được việc hiểu và chấp nhận sự thật là loại cảm giác gì.
Mình lúc đó vẫn còn học tiểu học, vẫn còn những mơ mộng của con trẻ. Vẫn có những câu hỏi không tài nào lý giải được. Nhưng ít nhất lần đó, mình connect the dots được “Tại sao quà mình nhận lại đúng boong cái mình viết? Và cái quy trình lén lút tặng quà là như vầy?”
Mình từng trách cứ ba mình đấy, vì không để phép màu diễn ra như những gì mình được kể. Giống trong các phim Hollywood mình xem, người lớn làm gì cũng không để cho bọn nít biết rằng “làm gì có ông già Noel”.
Nhưng từ khi nhìn thấy sự thật đó, mình thực sự trân trọng công sức của ba mình đã bỏ ra để khiến con gái vui, công sức ông nội mình leo tận nóc nhà đóng cái ống khói và miệt mài kể chuyện Noel cho mình nghe. Đó là một phép màu của sự vun vén mà không có ông già Noel nào có thể đem lại. Và đó đủ để mình luôn cảm thấy ngập tràn hạnh phúc những ngày Noel về.
Noel Bắc Âu và chiếc insight văn hóa
Noel có một màu sắc khác khi mình sang Bắc Âu học. Lúc này, cảnh trời ngập ngụa tuyết không còn là tưởng tượng khi xem trên màn hình TV nữa. Lần đầu tiên mình chạm tay vào bông tuyết, đó là cuối tháng 9. Và đó là lần đầu tiên mình hiểu ra
Không phải đúng boong quý 4 hay đúng vào Noel thì trời sẽ có tuyết. Nó phụ thuộc rất nhiều vào vị trí địa lý của nơi đó.
Ví như tuyết đã xuất hiện vào tháng 9 ở Bắc Âu, nhưng tuyết sẽ xuất hiện vào tháng 12 của Pháp vậy đó.
Mùa màng, thời tiết ảnh hưởng lên tâm trạng con người rất nhiều, và do đó các tập tục tập quán vùng miền sẽ lại có sự biến đổi ở từng vùng.
Một insight mình thích thú nhất khi sống tại Bắc Âu là lý do hoạt động xông hơi (sauna - đọc là sao-na) lại phổ biến ở đây. Đây là một phát minh của người Phần Lan. Hầu như nhà nào của người Phần cũng sẽ có một buồng sauna. Trong các khu nhà sinh viên, bọn mình cũng có một nơi để xông hơi. Bạn chỉ việc đặt lịch trước và phòng xông hơi đó là của bạn trong 1 tiếng đồng hồ.
Bạn có thể hỏi tại sao đây là một insight văn hóa mà mình cực thích? Nó khác với việc xông hơi ở Việt Nam lắm, vì sự chênh lệch nhiệt độ ngoài trời.
Sauna không đơn thuần là hoạt động thư giãn, mà đây là hoạt động giúp cải thiện sức khỏe và gia tăng khả năng miễn dịch của cơ thể.
*Note: sauna mình thường thấy là dạng xông hơi khô như kiểu ở Việt Nam. Bạn sẽ có một chiếc xô gỗ, một lò than hoặc lò điện, và chuẩn bị phòng xông để có độ nóng vừa ý (chắc cỡ 60-70 độ).
Ngoài quy trình sauna như bình thường ở Việt Nam, điểm khác biệt ở đây là sau khi ngồi trong phòng sauna 15 phút, bạn sẽ được khuyên khăn gói nguyên con bước ra ngoài trời mùa đông 0 độ. Đây là lúc bạn cấp lạnh và “đào tạo cơ thể” mình với nhiệt độ lạnh của trời Âu, vì sau 15 phút, khắp các thớ thịt và làn da đã túa mồ hôi, lỗ chân lông nở ra cực đại. Đứng hít thở giữa trời đông âm độ sau khi sauna cũng giúp hô hấp và khí huyết lưu thông hơn, cực kỳ cần thiết cho người sống tại vùng này.
Một lần sauna có thể lặp lại hoạt động bước vào phòng, bước ra trời đông 2-3 lần để cơ thể mình quen dần và điều chỉnh. Quả thật, mình đã cải thiện da, hô hấp và sức đề kháng rất tốt nhờ việc sauna hằng tuần đó. Có lẽ việc này đã giúp mình, một cơ thể Á Châu, làm quen với thời tiết và nhịp sống của phương Bắc rất nhiều.
Ice swimming - ngâm mình trong hồ đóng băng
Một lần sauna đỉnh cao của mình là hoạt động ice swimming - trầm mình trong hồ nước đã đóng băng ở cực Bắc, Lapland, gần làng ông già Noel.
Một trải nghiệm cực kỳ yomost, mình cũng sauna trong 20 phút và bước ra trời -20 độ, từng bước ra cây cầu và chầm chậm ngâm mình trong hồ nước đã đóng băng xung quanh. Lần đầu bước ra cơ thể mình run lẩy bẩy mặc dù đã ướp nóng từ sauna. Nhưng khi bạn đã vượt qua được đoạn ngâm mình trong băng đá, thì lần thứ 2, thứ 3 là một loại cảm giác sảng khoái, rũ bỏ hết tất cả những sợ hãi, lo lắng, không làm được và bạn có thể ngâm mình n lần. Vì cứ mỗi lần bước ra trời băng, đầu óc bạn sẽ trống rỗng, và đó là một cảm giác như trên thiên đàng vậy. =)
Nếu bây giờ có ai hỏi mình hoạt động thú vị nhất tại Bắc Âu là gì, mình sẽ nói ngay “ice swimming” - ngâm mình trong hồ đóng băng vì nó là quốc hồn quốc túy của người xứ Bắc và nó sẽ mở cửa để bạn hiểu hơn về văn hóa và các insight khác của vùng miền và con người nơi đây.
Kết bài, mình xin chúc bạn một mùa Giáng Sinh an lành hạnh phúc bên gia đình.
Norah VO
From Insights To Intelligence
Reminder: Hết 24.12 mình sẽ hoàn toàn đóng đăng kí membership One Year Insight dành riêng cho bạn đọc bản tin nhé.
Cuối cùng, xin tặng bạn một chiếc clip minh họa hoạt động ice-bathing (thực sự trầm mình trong băng đá) mùa đông Bắc Âu do Jonna Jinton làm (một lifestyle influencer mình cực thích). Ice bathing thực thụ trông như này đây.
Chị ơi, sau khi đọc bài này, em thử thực hành phân tích theo hiện tượng vs insight thì là như vậy phải không ạ.
-Hiện tượng: các bước Bắc Âu vào mùa Giáng Sinh sẽ rất thích Sauna hoặc Ice swimming
-Insight: Sauna là hoạt động cải thiện sức khoẻ và tăng hệ miễn dịch của cơ thể. Vì khi được từ phòng Sauna lỗ chân lông nở ra, khi bước ra trời lạnh hoặc Ice Swimming sẽ giúp hô hấp và lưu thông khí huyết tốt hơn, cực kỳ cần thiết cho người sống tại vùng này.
Cảm ơn chị Ngọc.