The Inspired: Series về những câu chuyện, những chia sẻ đầy insight khơi gợi cảm hứng trong hành trình sống và làm việc có ý nghĩa
Happy New Year. Happy 2024. Chúc mừng năm mới.
Hello chào bạn,
Lúc này đây, mình quả thật có rất nhiều thứ muốn gửi gắm đồng thời cũng chẳng có thứ gì có vẻ đủ đặc sắc để gửi gắm cả. Đây là trạng thái mình bắt gặp được trong các tình huống khi chúng ta có thật nhiều dòng suy nghĩ đang cùng nhau chạy rần rần trong não.
Dường như khi ta thổ lộ ra một chút dòng suy nghĩ A thì ta đã so sánh với ý tưởng B đang chực chờ để được hé lộ tiếp. Thành thử ra A chưa được tròn vẹn khai thông thì B đã ùn ùn kéo tới. Mặc dù cả A và B đều xuất đầu lộ diện, nhưng cuối cùng không bạn nào được danh chính ngôn thuận đưa ra ánh sáng 100% đầy đủ hình hài của mình tới cùng.
Một vài ví dụ tiêu biểu nhất là việc:
Vừa viết nội dung vừa biên tập hoặc xóa
Vừa nói vừa tự phán xét chính suy nghĩ trong đầu và ngập ngừng không biết nói tiếp như thế nào
Vừa viết ý tưởng các suy nghĩ trong đầu ra giấy vừa bỏ đó đi tìm thêm những ý tưởng khác hay ho hơn
. . .
Nếu bạn đã từng có trải nghiệm với những ví dụ trên, thì bạn không một mình đâu. Ít ra, bạn đang đọc bản tin của một người có cùng các “triệu chứng” như trên. =)
Đó là lý do keyword mình chọn cho năm 2024 là focus và flow, chỉ khi có sự tập trung thì chúng ta mới flow được trong công việc và cuộc sống. Và ngược lại, khi chúng ta hiểu được cơ chế giúp bản thân mình flow thì ta mới yên tâm để focus vào một thứ tại một thời điểm nhất định.
Vậy focus với mình nghĩa là gì?
Ai cũng biết focus là tập trung. Nhưng bắt đầu như thế nào để tập trung thì chưa chắc chúng ta nghiêm túc nhìn ra giải pháp.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh có viết trong quyển How to focus rằng “Để bản thân tập trung vào một việc gì đó, hãy đảm bảo rằng bạn tạo ra sự hứng thú để làm công việc đó.”
Mình từng thử cách làm này, mình chuẩn bị tâm thế phấn khởi và tưởng tượng việc đạt được thành quả của một task nào đó sẽ hấp dẫn như thế nào.
Có một số task mình thành công mỹ mãn ví dụ như việc lên ý tưởng sản xuất khóa học. Nhưng cũng cách làm đó, một số task khác như việc bắt đầu lên kế hoạch truyền thông lại tạo cảm giác khó khăn vô cùng.
Thế là mình ngồi nhìn và phân tích cách làm của bản thân trong hai tình huống. Bạn biết sự khác nhau là gì không? Đó là khâu chuẩn bị và thiết lập một tâm thế đúng.
Với task “lên ý tưởng sản xuất khóa học”, tâm thế khi mình bắt tay vào là “tập trung lên ý tưởng”. Thế là mình sẽ liệt kê hết ra những ý định đang bay nhảy trong đầu. Vừa liệt kê, mình sẽ chèn thêm các quan sát và insight khách hàng mà mình nhớ được lúc đó lên bảng google sheet. Trước khi bắt đầu, mình tạo nhanh một chiếc template với các câu hỏi gợi mở dòng suy nghĩ của mình, kiểu như “Khóa này dạy cái gì? Ai nên học nó? Tại sao?”
Cứ vậy, dòng nào thì điền tiếp thông tin và lên ý tưởng dòng đó. Việc làm này rất dễ để bắt đầu và cũng dễ để triển khai. Và nhiệm vụ chính của task “lên ý tưởng” chính xác sẽ trả kết quả là “một danh sách các ý tưởng”. Kì vọng vừa đủ, biết cần bắt đầu như thế nào và tới đâu thì dừng là được, chính xác là chìa khóa để mình an tâm mà tập trung vào đầu việc đó.
Mình cũng hiểu sâu sắc hơn ý của Thầy “hãy tạo ra sự hứng thú” chính là hãy làm công việc chuẩn bị thật đàng hoàng tử tế thì tự nhiên, đầu việc sẽ trở nên dễ dàng và hứng thú thôi.
Với task “bắt đầu lên kế hoạch truyền thông”, mặc dù tâm thế của mình vẫn có phần giống task lên ý tưởng, nhưng cụm từ kế hoạch truyền thông là một cú bổ ngọt ngào khiến mình ngã ngửa. Bạn sẽ không tin đúng không vì mình viết khá nhiều, từ bản tin chuyên môn tới nội dung social một cách thường xuyên. Đây chính là điểm có lợi vừa là bất lợi.
Khi bạn có quá nhiều ý tưởng các nội dung bạn muốn viết, cũng như khi bạn biết có nhiều thể loại nội dung để sản xuất như mình, bạn sẽ rơi vào vòng xoáy “bắt đầu từ đâu là đúng?”
Câu hỏi này, “bắt đầu lên kế hoạch truyền thông từ đâu là đúng?”, đã được mình gỡ dần với quyển The Art of Not Giving A F*ck (Nghệ thuật của việc đếch thèm quan tâm).
Một ý mình nhặt được từ Mark Manson, tác giả cuốn sách, là “Chúng ta chọn để tâm tới tất cả mọi thứ trên đời và chúng thực sự không cần thiết. Thay vào đó, hãy lên danh sách các thứ bạn không cần phải để tâm. Không phải là bất cần đời, không quan tâm gì cả (not giving any f*ck) mà chọn cái liên quan để quan tâm thôi (give a f*ck).
Điều này liên quan gì tới việc “bắt đầu lên kế hoạch truyền thông đúng”?
Đó là mình chỉ cần để tâm vào cách lên kế hoạch đúng, không phải một kế hoạch xuất sắc hay hiệu quả. Nhiệm vụ là bắt đầu đúng. Trọng tâm của task bắt đầu rõ ràng hơn rồi. Thế mình đã làm gì?
Mình bắt đầu với mục đích truyền thông. Làm truyền thông để làm gì?
Mình đi tiếp với đối tượng truyền thông. Persona khách hàng của mình đâu?
Chỗ này mình trữ sẵn trong template rồi, thế nên cứ kéo ra đọc và bắt đầu chọn để hành động.
Cuối cùng là mình lên chiến lược theo một khung sẵn có, khung hành trình khách hàng.
Bỗng dưng từ tâm thế hoang mang với quá nhiều câu hỏi và không biết bắt đầu từ đâu, mình làm rõ dần nhiệm vụ và neo sự tập trung vào đúng cái cần quan tâm. Rồi mình bắt đầu.
Tất nhiên việc bắt đầu đã dễ dàng với mình hơn so với các năm trước rất nhiều. Sau thời gian vật lộn với “bắt đầu từ đâu”, bản thân đã chuẩn bị khung sườn để dễ dàng tư duy và bắt đầu hơn. Đồng thời, mình cũng tích góp dần thông tin, insight khách hàng được lưu trữ qua thời gian. Toàn bộ khung sườn này được mình gói trong Insight Toolkit.
Nếu không có toolkit, điều đó không có nghĩa bạn không thể bắt đầu hành trình chuẩn bị cho sự tập trung của mình. Bạn có thể tự tạo cho mình. Bạn hiểu ý mình nói không?
Một vòng template trong bộ insight toolkit sẽ trông như này
Còn flow thì sao?
Mình chưa có duyên đọc quyển sách phổ biến Flow Trạng thái dòng chảy cũng như không nghiên cứu sâu về việc này. Những gì chia sẻ dưới đây là chiêm nghiệm và quá trình mình học cách đưa bản thân vào flow.
Trạng thái flow, với mình, là khi bản thân có thể tập trung hoàn toàn vào công việc và tận hưởng niềm vui trong công việc đó. Như cảm giác flow trong lúc cắt gọt rau củ quả, là được xắt xợi bào mỏng từng lát carrot để đưa vào nồi ngâm giá kiệu cho ngày Tết. Trong khoảnh khắc đó, tâm trí và toàn bộ các giác quan sẽ tập trung vào đôi bàn tay, con dao, và các rau củ quả. Khi bản thân hoàn thành việc cắt gọt, mình sẽ tiếp tục với việc sắp xếp rau củ vào lọ.
Như vậy, để flow được, mình cần biết thông thường sẽ có những gì xảy ra trong suốt chuỗi flow đó. Từ đó, tâm trí và toàn bộ giác quan sẽ biết cần focus (tập trung) cái gì, bắt đầu từ đâu và mường tượng đi tiếp như thế nào.
Để flow, phải focus. Và để focus, cần có flow system (hệ thống hay quy trình).
Như để nước chảy thành dòng trên các ống tre, bạn cần sắp xếp các ống tre với nhau thành từng chặng. Nước tập trung chảy xuyên qua từng ống, và cứ tiếp tục từ ống này sang ống kia. Và khi thiết kế hệ thống nước chảy đồng nghĩa bạn cần biết nước nên bắt đầu chảy từ đâu nữa, đúng không?
Khi focus + flow = forward
Đây chính là lời chúc cũng như nguyện vọng mà mình mong muốn cho bản thân và cho tất cả chúng ta trong năm Giáp Thìn (và các năm sau nữa).
Hãy dành thời gian để nhìn ra đâu (và ai) là tiêu điểm để tập trung
Hãy dành thời gian loại bỏ những điều không-cần-quan-tâm
Hãy dành thời gian chuẩn bị cho sự bắt đầu
Hãy bắt đầu
Khi bắt đầu, hãy toàn tâm toàn ý tập trung, đừng nhìn tới ống tre thứ 99 khi ta vẫn đang ở ống 1
Thì chắc chắn focus + flow phải thành forward thôi =)
Hẹn gặp bạn trên các cung đường focus flow forward sắp tới của 2024 nhé.
Norah VO
From Insights To Intelligence